بررسی استرس اکسیداتیو و سیکل سلولی در رده سلولی k562 تحت تاثیر مشتق فعالی از خانواده دی تیوکاربامات

لوسمی میلوئیدی مزمن (cml-chronic myeloid leukemia) یک بیماری کلونال با منشأ سلولهای بنیادی خون است که نتیجه آن افزایش سلولهای میلوئیدی، اریتروئیدی و پلاکتها در خون محیطی و در مغز استخوان است. بیش از 90 درصد از لوسمی میلوئیدی مزمن در نتیجه یک جابجایی دوطرفه بین کروموزوم 9 و 22 می باشد که کروموزوم کوتاه شده 22 (فیلادلفیا) و کروموزوم طویل شده 9 را تولید می¬کند. ژن حاصل از این جایجایی یک پروتئین ناکارامد به نام تیروزین کیناز bcr-abl تولید می کند. تیروزین کیناز bcr-abl منجر به رشد و تکثیر سلولی غیر نرمال می گردد که دلیلی برای توسعه cml است. برای درمان این بیماری تاکنون ترکیبات مختلفی برای القای تمایز و آپوپتوز ارائه شده است ولی به دلیل مقاومت دارویی سلولهای سرطانی و دیگر اثرات جانبی آنها این ترکیبات چندان موثر نبوده اند. بنابراین تلاش برای یافتن ترکیباتی که توانایی تومورکشی بیشتر و اثر جانبی کمتر داشته باشند ادامه دارد. یکی از دلایل مهم آپوپتوز عدم تعادل اکسید-احیا درون سلول می باشد. گونه های فعال اکسیژن (ros) در طی متابولیسم های هوازی نرمال سلول تولید و توسط آنزیم های آنتی اکسیدانی حذف می گردند. اما هنگامی که تعادل از بین رفته باشد شرایط استرس اکسیداتیو ایجاد می شود. در صورت ادامه یافتن استرس اکسیداتیو، آسیب های اکسیداتیو به بیومولکولهای حیاتی وارد آمده و تجمع این آسیب ها در نتیجه منجر به بروز بیماری هایی از جمله سرطان می گردد. مولکول های دی تیوکاربامات (dtc) هر دو فعالیت آنتی اکسیدانی و پرواکسیدانی را نشان می دهند. این ترکیبات، ترکیبات ارگانوفسفریک با ساختار عمومی (r1r2)n-(c=s)-sx می باشند که r می تواند با یک آلکیل، آلکیلن، آریل یا گروه های مشابه دیگر جایگزین شده و x معمولا می¬تواند با یک یون فلزی جایگزین شود. dtc در سال 1930 برای اولین بار به عنوان قارچ¬کش در جنگ جهانی ii استفاده شد. آنیون دی تیوکاربامات با مولکول¬های دیگر دارای گروه sh واکنش داده و تشکیل شلاته¬های فلزی می-کند. اتصالات متعدد dtc فعالیت بیولوژیکی پروتئین ها و آنزیم¬های مختلف را تحت تاثیر قرار می¬دهد. برخی از ترکیبات dtc دارای کاربردهای کلینیکی هستند. در مطالعه حاضر اثرات ترکیب فعالی از خانواده دی¬تیوکاربامات(2-ndc) بر مهار رشد و کشندگی سلولی مورد مطالعه قرار گرفت. در ابتدا قدرت ادامه حیات (viability) و مهار رشد سلول¬های k562 تیمار شده با ترکیب مورد نظر در غلظت 120-0 میکرو مولار در مدت 24، 48 و 72 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه با استفاده از آزمون قطعه قطعه شدن dna و دستگاه فلوسایتومتری القای آپوپتوز در این سلول¬ها، بررسی گردید. نتایج بدست آمده نشان دهنده کاهش زیستایی در مدت 24 و 48 ساعت در 30-10 میکرومولار و افزایش رشد و تکثیر در مدت 72 ساعت می¬باشد. همچنین زیستایی سلولها در غلظت های بالاتر (120-40 میکرومولار) نسبت به غلظت ic50 (30 میکرومولار) افزایش می یابد. برای مطالعه خاصیت اکسیداسیونی این ترکیب، در ابتدا سطح ros درون سلولی با فلوسایتومتری سنجش گردید، و در نهایت سطح پروتئین ها و آنزیم های دخیل در استرس اکسیداتیو از جمله سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و تیول تام مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده گواهی بر خاصیت پرواکسیدانی ترکیب مورد نظر بود که موجب افزایش ros درون سلولی در 48 و 72 ساعت می¬گردید.